Class 8th Sanskrit varshik paper 2023 Mp Board
8th Sanskrit varshik paper 2023
एमपी बोर्ड कक्षा आठवीं संस्कृत वार्षिक पेपर 2023 सॉल्यूशन डाउनलोड।
एमपी बोर्ड वार्षिक परीक्षा-2023
कक्षा-आठवीं
विषय-संस्कृत
समय-2:30 घंटे पूर्णांक-60
निर्देश –
1. प्रश्न क्रमांक 1 से 10 तक के प्रश्न बहुविकल्पीय है प्रत्येक प्रश्न पर 1 अंक निर्धारित है।
2. प्रश्न क्रमांक 11 से 20 तक के सभी प्रश्न लघु उत्तरीय हैं प्रत्येक प्रश्न पर 3 अंक निर्धारित हैं।
3. प्रश्न क्रमांक 21 से 24 तक के प्रश्न दीर्घ उत्तरीय हैं प्रत्येक प्रश्न पर 5 अंक निर्धारित हैं।
बहुविकल्पीय प्रश्न (प्र. 1-10)
निर्देश : समुचित विकल्पं चित्वा लिखत-
प्रश्न 1. ओरछा अस्ति-
(A) छतरपुरमण्डले
(B) टीकमगढ़मण्डले
(C) निवाड़ीमण्डले
(D) रीवामण्डले
उत्तर- (B) टीकमगढ़मण्डले
प्रश्न 2. वराहमिहिरः खगोलशास्त्रं पठितवान्-
(A) आर्यभटातू
(B) चरकातू
(C) सुश्रुतात्
(D) आदित्यदासात्
प्रश्न 3. चन्द्रशेखरस्य जन्म अभवत्-
(A) ब्यावराग्रामे
(B) जावराग्रामे
(C) डवराग्राम
(D) भाभराग्राम
उत्तर- (D) भाभराग्राम
प्रश्न 4. अधोलिखितेषु अव्ययं नास्ति-
(A) तंत्र
(B) श्वः
(C) कुत्र
(D) राम:
उत्तर- (D) राम:
प्रश्न 5. 'दशानन' अस्मिन् पदं समासः अस्ति।
(A) बहुव्रीहि:
(B) तत्पुरुषः
(C) अव्ययीभावः
(D) द्विगु:
उत्तर- (A) बहुव्रीहि:
प्रश्न 6. 'परोपकार' अस्मिन् पदं सन्धिः अस्ति-
(A) दीर्घसन्धिः
(B) गुणसन्धिः
(C) यण् सन्धिः
(D) वृद्धि सन्धिः
उत्तर- (B) गुणसन्धिः
प्रश्न 7. 'पठित्वा' अस्मिन् शब्दे प्रत्ययः अस्ति-
(A) ल्यप्-प्रत्ययः
(B)क्त्वा-प्रत्ययः
(C) तुमुन् प्रत्ययः
(D) क्तवतु-प्रत्ययः
उत्तर- (B)क्त्वा-प्रत्ययः
प्रश्न 8. चित्रकूटे नदी प्रसिद्धा-
(A) कावेरी
(B) नर्मदा
(C) मन्दाकिनी
(D) यमुना
उत्तर- (C) मन्दाकिनी
प्रश्न 9. माता गुरुतरा अस्ति।
(A) बुद्धेः
(B)भूमे:
(C) भगिन्याः
(D)पत्नया:
उत्तर- (B)भूमे:
प्रश्न 10. 'छात्रेण' अस्मिन् पदं विभक्तिः अस्ति-
(A) द्वितीया
(B) चतुर्थी
(C) तृतीया
(D) पञ्चमी
उत्तर- (C) तृतीया
लघुत्तरीयप्रश्नाः (प्र. 11-20 )
प्रश्न 11.मालविकाग्निमित्रनाट्य कति अंक: सन्ति?
उत्तर- मालविकाग्निमित्रनाट्ये पञ्च अङ्काः सन्ति ।
प्रश्न 12. कीदृशी अहिल्याबाई सदा राजते?
उत्तर- सर्वं सहा जितक्रोधा धर्मार्थकाममोक्षेषु निरता अहिल्याबाई सदा राजते।
प्रश्न 13. पञ्चानाम् अन्नानां नामानि लिखत?
उत्तर- पञ्चानाम् अन्नानां नामानि एतानि सन्ति- गोधूमाः, चणकाः, यवाः, तण्डुलाः, द्विदला:।
प्रश्न 14. ओङ्कारेश्वरनगरे किं नाम ज्योतिलिंगम ?
उत्तर- ओङ्कारेश्वरनगरे अमलेश्वरनाम ज्योतिर्लिङ्गम।
प्रश्न 15 भारत्याः कोशः कस्मात् वृद्धिमायाति ?
उत्तर- भारत्याः कोश: व्ययतो वृद्धिमायाति।
प्रश्न 16. राज्ञः धर्मः किमस्ति ?
उत्तर- राज्ञः धर्मः प्रजापालनं, शासनम् एव अस्ति।
प्रश्न 17. अधोलिखित सङ्ख्याः संस्कृतशब्देपु लिखत-
(1) 30
(2) 41
(3) 47
उत्तर- (1) त्रिंशत् (30) (2) एकचत्वारिंशत् (41), (3) सप्तचत्वारिंशत् (47)
प्रश्न 18. अधोलिखितस्य लट्लकारस्य धातुरुपाणि लङ्लकारे परिवर्तयत-
(1) भवति
(2) पठति
(3)गच्छति
उत्तर - (1) अभवत्, (2) अपठत्, (3) अगच्छत्
प्रश्न 19. स्वपाठ्यपुस्तकात् एकं श्लोकं लिखत-
उत्तर- गङ्गा पापं शशी तापं दैन्यं कल्परुस्तथा।
पापं तापं च दैन्यं च घ्नन्ति सन्तोमहाशया:॥
प्रश्न 20. सरदारसरोवरबन्धः कस्यां नद्याम् अस्ति ?
उत्तर- सरदारसरोवरबन्धः नर्मदानद्याम् अस्ति।
दीर्घ उत्तरीय प्रश्नाः (प्र. 21-24 )
निर्देश :- निर्देशानुसारम् उत्तराणि लिखत-
प्रश्न 21. अधोलिखितगद्यांशं पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृते लिखत-
ममपरिसरे एकं पुष्पोद्यानं वर्तते । तत्र विविधवर्णानि पुष्पाणि पर्यटकानां चित्तं मदयन्ति । उद्यानस्य नातिदूरे हिन्दीभाषायाः प्रसिद्ध कवेः केशवदासस्य स्थानमस्ति । षोडशशताब्दात् आरभ्य मम निर्माणम् अद्यावधि चलति एवं परं सर्वाधिक निर्माणकार्यं महाराजवीरसिंहप्रथमस्य शासने अभवत्। मम इतिहास: रोचकः कुतूहलपूर्णः च अस्ति । मध्यकाले मम विशिष्टं स्थानं महत्त्वज्य आसीत् । अधुनाऽपि रामराजा तथैव विराजते इदानीमपि जनाः प्रतिवर्षम् आगच्छन्ति माम् दृष्ट्वा च मुदिताः भवन्ति । अन्यानि अपि लक्ष्मीनारायणमन्दिर फूलबाग दीवानहरदौलभवन सुन्दरभवन शहीदस्मारक प्रभृतीनि दृष्टव्यानि स्थलानि सन्ति । प्रतिदिनं यात्रिणः आगत्य ममैतिहासिक स्वरूपं दृष्ट्वा प्रसन्नाः भवन्ति तथा च तान् विलोक्य अहमपि प्रसन्नः भवामि। स्वरूपं दृष्ट्वा प्रसन्नाः भवन्ति तथा च तान् विलोक्या दृष्टव्यानि स्थलानि सन्ति। प्रतिदिनं यात्रिणः आगत्य अहमपि प्रसन्नः भवामि।
प्रश्न
1. पर्यटकानां चित्तं कानि मोदयन्ति ?
उत्तर- पर्यटकानां चित्तं विविधवर्णानि पुष्पाणि मोदयन्ति।
2. केशवदासः कस्याः भाषायाः कविः अस्ति?
उत्तर- केशवदासः हिंदी भाषायाः कविः अस्ति।
3. सर्वाधिकं निर्माणकार्यं कदा अभवत्?
उत्तर- सर्वाधिक निर्माणकार्यं महाराजवीरसिंहप्रथमस्य शासने अभवत्।
4. अन्यानि कानि दृष्टव्यानि स्थलानि सन्ति?
उत्तर- अन्यानि अपि लक्ष्मीनारायणमन्दिर फूलबाग दीवानहरदौलभवन सुन्दरभवन शहीदस्मारक प्रभृतीनि दृष्टव्यानि स्थलानि सन्ति ।
5. 'विराजते' इत्यत्र कः उपसर्गः अस्ति?
उत्तर- वि
प्रश्न 22. अधोलिखितपद्यांशं पठित्वा प्रश्नानाम् उत्तराणि संस्कृते लिखत-
उद्योगे नास्ति दारिद्र्यं जपतो नास्ति पातकम् ।
मौने च कलहो नास्ति नास्ति जागरिते भयम् ।।
1. दारिद्र्यं कस्मिन् नास्ति ?
उत्तर- दारिद्र्यम् उद्योगे नास्ति ।
2. कस्य पातकं नास्ति ?
उत्तर- जपतस्य/ जपतो पातकं नास्ति।
3. मौने किं नास्ति ?
उत्तर- मौने कलहं / कलह: नास्ति ।
4. भयं कुत्र नास्ति ?
5. 'उद्योगे' इति शब्दस्य का विभक्तिः अस्ति ?
उत्तर- 'उद्योगे' इति शब्दस्य सप्तमीविभक्तिः अस्ति।
प्रश्न 23. प्रदत्तशब्दैः पत्रं पूरयत- (वन्दे, वार्षिकर्मूल्यांकनम्, अध्ययनम्, अत्र, कथम्)
पूज्यपित: ! विदिशात:
दिनांक : 10.01.22
अहम् ………. कुशलः अस्मि । भवान् तत्र…….. अस्ति। मम ………. मार्चमासे भविष्यति। मम …….. सम्यक् प्रचलति । मातरं ………..।
भवदीय:
देवेश:
उत्तर-
पूज्यपित: ! विदिशात:
दिनांक : 10.01.22
अहम् …अत्र… कुशलः अस्मि । भवान् तत्र…कथम्…. अस्ति। मम …वार्षिकर्मूल्यांकनम्… मार्चमासे भविष्यति। मम …अध्ययनम्….सम्यक् प्रचलति । मातरं …वन्दे….।
भवदीय:
देवेश:
प्रश्न 24. अधोलिखितंषु विषयेषु एकस्मिन् विषये पञ्चवाक्येषु वाक्यानि रचयत (निबंध)।
1. पुस्तकम्
2. उद्यानम्
3.धेनुः
4. विद्यालय:
उत्तर- धेनुःपञ्चवाक्येषु
1. धेनुः अस्माकम् माता अस्ति।
2. धेनोः चत्वारः द्वे शृङ्गे, एकं लाङ्गूलं च भवति ।
3. धेनूनां विविधाः वर्णाः भवन्ति।
4. धेनुः तृणानि भक्षयति।
5. धेनुः जनेभ्यः मधुरम् पयः प्रयच्छति।
6. गोमूत्रेण विविधानां दोषाणां रोगाणां च नाशः भवति।